Wiele tysięcy lat temu, pierwsi ludzie do czyszczenia i leczenia zębów używali narzędzi kamiennych oraz ziół. Przełomem w stomatologii określa się XVI wiek, kiedy to Leonardo da Vinci opisał anatomię jamy ustnej. Obecnie, stomatologia jest bardzo rozwinięta i ciągle pojawiają się nowe metody profilaktyki oraz leczenia jamy ustnej. Jak wcześniej radzono sobie z higieną i leczeniem zębów?
Sposoby na mycie zębów
Można powiedzieć, że płótno do mycia zębów jest praojcem szczoteczek. W starożytności to właśnie płótno było wykorzystywane w codziennej higienie jamy ustnej. Musiało być ono lniane i szorstkie, aby odpowiednio spełniać swoje zadanie. Przed płótnem to mycia jamy ustnej i oczyszczania zębów używano lnianych nici, gałęzi, a także rybich kości. Co ciekawe, badania wskazują, że uzębienie ludzi prehistorycznych było w bardzo dobrym stanie. W większości jednak zawdzięczali oni to odpowiedniej diecie, bogatej w białko, minerały i witaminy.
Historia współczesnej szczoteczki do zębów rozpoczyna się w Chinach, gdzie początkowo robiono ją z bambusa i włosia: końskiego, borsuczej sierści, a nawet ludzkich włosów. Co więcej, to właśnie Chińczycy jako pierwsi przygotowywali również ziołowe mieszanki – płukanki do zwalczania nieprzyjemnego zapachu z ust, czyli halitozy.
W Anglii w XVIII wieku powstał pierwowzór obecnie znanej nam szczoteczki do zębów. Rączkę wykonywano z kości, w której wiercono otwory, aby przeplatać w nich sierść niedźwiedzia. Nie była to szczoteczka idealna, ponieważ włosie długo schło, szybko wypadało, a także gromadziło dużą ilość bakterii. Znana nam szczoteczka z nylonowym włosiem powstała w 1938 roku.
Podobnie długa jest historia pasty do zębów. Początkowo do mycia jamy ustnej wykorzystywano popiół z kopyt i złów zwierząt. Egipcjanie natomiast postawili na mieszankę octu ze sproszkowanym pumeksem. Persowie również wykorzystywali naturalne środki takie, jak ślimacze muszle, czy sproszkowane poroża zwierząt. Pierwsza pasta do zębów pojawiła się natomiast na rynku w 1983 roku.
Metody na ból zębów
Początkowo z bólem zębów radzono sobie cebulą, fasolą, miodem, czy nasionami kopru. Były to produkty, które miały poradzić sobie z dolegliwościami wywoływanymi przed próchnicę. Co ciekawe, Egipcjanie uważali, że najlepszym lekarstwem jest okład z… żywych myszy. Dodatkowo stosowano popiół, a także ogrzewanie zapaloną świecą. Niektórzy odmawiali również odpowiednie do sytuacji modlitwy do bogów.
W czaszkach ludzi prehistorycznych odnaleziono otwory w zębach, co może mówić nam, że oni też próbowali radzić sobie z chorobami zębów. W starożytności tworzono pierwsze plomby z włosów, słomy i lepkich substancji. Włosy były dobrym wyborem do leczenia zębów ze względu na swoje działanie antyoksydacyjne. W 659 roku w Chinach, doktor Su Kong, stworzył pierwowzór współczesnych plomb nazywany srebrnym ciastem.
Metodą wykorzystywaną na przełomie wieków było wyrywanie zębów. Przed powstaniem środków znieczulających nie trudno sobie wyobrazić, że taki zabieg musiał być niezwykle bolesny. Hipokrates, ojciec medycyny, uważał, że zęby powinny być usuwane tylko wtedy, gdy te ruszały się na tyle, aby można było usunąć je samymi palcami. Chińczycy natomiast stosowali zabiegi usypiające, a stosowano w nich wywary z ziół, głównie maku. W czasach średniowiecznych zęby usuwali kowale, a pacjenta ogłuszano uderzeniem w głowę.
Protetyka
Braki w uzębieniu uzupełniano już w starożytności. Stosowano wtedy zęby zwierząt mocowane na sznurkach. Pierwsze protezy były natomiast drewniane, a do ich wykonania stosowano odlewy woskowe. Z biegiem czasu do uzupełniania braków w uzębieniu stosowano srebro i złoto, jednak było to rozwiązanie dla osób o odpowiednim statusie społecznym i majątkowym. Nie każdy mógł pozwolić sobie na takie rozwiązanie.
Czytając o wyżej opisanych metodach dentystycznych pozostaje nam cieszyć się, że medycyna, w tym stomatologia, tak bardzo rozwinęła się na przełomie lat. Do dyspozycji mamy doświadczonych lekarzy, wyposażone gabinety stomatologiczne i tak ogromne ułatwienie, jakim są środki znieczulające i przeciwbólowe. Z łatwością możemy dbać o higienę jamy ustanej, a tym samym rzadziej odwiedzać gabinety dentystyczne. Wybór szczoteczek do zębów, past do zębów, nici dentystycznych, czy płukanek jest ogromny, a żaden z tych produktów nie wzbudza naszych wątpliwości.
